Rok 2023 był okresem kryzysu finansowego w USA, charakteryzującego się masowymi zwolnieniami na całym świecie. Rozpoczął się boom sztucznej inteligencji, zaatakowano Izrael przez Hamas, co skutkowało brutalną odwetem. Doszło także do buntu grupy Wagnera i tajemniczej śmierci jej lidera. Warto również wspomnieć o niesamowitym postępie Tesli w produkcji robotyki, szczególnie w kontekście Optimusa drugiej generacji.
Poniżej przedstawiam 32 najważniejsze wydarzenia finansowe z roku 2023:
Ogłoszenia upadłości oraz spadki wartości akcji banków
W roku 2023 mieliśmy do czynienia z kryzysem sektora bankowego. Nie tylko wiele z nich zbankrutowało, głównie w Stanach Zjednoczonych, ale także część zanotowała znaczne straty w kapitalizacji rynkowej. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów problemów, z jakimi borykały się instytucje bankowe:
- Upadłość banku Silvergate – Instytucja ta pełniła głównie rolę pożyczkodawcy dla firm zajmujących się kryptowalutami. Jej zbankrutowanie zostało ogłoszone 8 marca 2023 roku, krótko po upadłości platformy FTX.
- Upadek Silicon Valley Banku – Silicon Valley Bank zajmował 16. miejsce na liście największych banków w USA. Jego załamanie spowodowało panikę (bank run), co skutkowało nagłym wycofywaniem środków z kont przez dużą liczbę klientów. Tylko w ciągu jednego dnia, 9 marca 2023 roku, wypłacono aż 42 miliardy dolarów. W tym okresie bank posiadał znaczną kwotę środków zainwestowanych w obligacje, które właśnie straciły na wartości, zmuszając pożyczkodawcę do ich sprzedaży i poniesienia ogromnych strat.
HSBC nabył oddział tego banku w Wielkiej Brytanii za symboliczną kwotę 1 funta.
- Upadłość banku First Republic – Główną przyczyną upadku First Republic Banku na początku 2023 roku było udzielanie kredytów hipotecznych zamożnym klientom. Kiedy stopy procentowe zaczęły rosnąć, a klienci domagali się wyższych zwrotów z kont oszczędnościowych, bank znalazł się w sytuacji, gdzie posiadał środki zamrożone w niskooprocentowanych hipotekach. To spowodowało pojawienie się pierwszych poważnych problemów dla banku.
JP Morgan przejął First Republic Bank, dokonując jego zakupu.
- Upadek banku Credit Suisse – Jak się okazuje, nawet szwajcarskie banki, znane z nienaruszalnej reputacji, nie są zwolnione z ryzyka upadłości. Problemy Credit Suisse zaczęły się już dawno, a o nich szeroko wspominałem w artykule dotyczącym najważniejszych wydarzeń finansowych z 2022 roku.
Protesty w Peru
Ponad 50 osób zginęło, a setki zostały ranne w trakcie protestów politycznych w Peru. Cała sytuacja rozpoczęła się po aresztowaniu byłego prezydenta Pedro Castillo m.in. za korupcję. Bezpośrednio po jego zatrzymaniu na nowego prezydenta mianowano jego wiceprezydentkę Dinę Boluarte.
Chiński balon szpiegowski
W okresie od 28 stycznia do 4 lutego chiński balon przelatywał nad obszarem Stanów Zjednoczonych, zbierając poufne dane. Incydent ten miał miejsce również nad stanem Montana, który jest miejscem przechowywania broni nuklearnej.
Trzęsienie ziemi w Turcji i Syrii
6 lutego doszło do potężnego trzęsienia ziemi o sile 7,8 stopnia. W Turcji zginęło 53 537 osób, natomiast w Syrii liczba ofiar wyniosła pomiędzy 5 951 a 8 476. Szacuje się, że szkody oszacowane zostały na 148,8 miliarda dolarów w Turcji i 14,8 miliarda dolarów w Syrii.
Zwolnienia pracowników w 2023 roku
- eBay zwolnił 1,000 pracowników
- Zoom – 1,300 pracowników
- 3M – 6,000 pracowników
- Dell – 6,500 pracowników
- PayPal - 2,000 pracowników
- Google - 12,000 pracowników
- Microsoft - 10,000 pracowników
- Goldman Sachs - 3,200 pracowników
- Amazon - 27,000 pracowników
- Salesforce - 8,000 pracowników
- Coinbase - 950 pracowników
- BlackRock - 500 pracowników
- IBM – 3,900 pracowników
- Boeing – 2,000 pracowników
- Meta – 10,000 pracowników
- Walt Disney - 7,000 pracowników – było to część planów CEO Boba Igera w znalezieniu firmie oszczędności w wysokości 5.5 miliarda dolarów
Główny dyplomata z Chin, Wang Yi, spotyka się z Putinem tuż przed pierwszą rocznicą wojny na Ukrainie.
W obliczu globalnych sankcji, Rosja i Chiny dochodzą do porozumienia, w ramach którego wzmacniają współpracę handlową. Chiny zobowiązują się kupować energię od Rosji, a także dostarczać części, których Rosja nie może dłużej nabywać od krajów zachodnich.
Inflation Reduction Act
Nazwa ustawy mogłaby sugerować obniżenie inflacji, jednak jej początkiem jest dodruk 369 miliardów dolarów, które rząd Stanów Zjednoczonych planuje zainwestować w czystą energię, ze szczególnym naciskiem na duże fabryki produkujące panele słoneczne, baterie oraz turbiny wiatrowe.
Xi Jinping oświadczył, że zbuduje Wielki Mur ze stali (Great Wall of Steel)
Te słowa padły w kontekście pogarszających się relacji z Zachodem oraz z myślą o ochronie interesów Chin, zwłaszcza w kwestii Tajwanu. Wypowiedź dotycząca Wielkiego Muru ze stali stanowi metaforę odnoszącą się do rosnących ambicji militarystycznych Chin.
Inflacja w Argentynie przekroczyła 200%
W 2023 roku Argentyna doświadczyła inflacji na poziomie 200%, co stanowi najwyższy poziom odnotowanej inflacji w kraju od wczesnych lat 90.
Inflacja w Polsce przekroczyła 18,4% w lutym 2023 roku.
Był to najwyższy poziom inflacji odnotowany w tym miesiącu. Niemniej jednak, średnia roczna inflacja za cały rok kalendarzowy wyniosła 10,90%.
Rosja konfiskuje paszporty
Podróżnym w wieku poborowym konfiskowano paszporty na lotniskach i przejściach granicznych.
Pierwsze bomby atomowe w Białorusi
Rosja przeniosła swoje pierwsze bronie atomowe do Białorusi.
AI zastępuje pracowników w Vodafone, a firma zwalnia 11,000 osób
Vodafone planuje zwolnić 11,000 pracowników w ciągu następnych 3 lat. BT również planuje zwolnić ponad 40% swojej siły roboczej. Duża część pracowników pełni funkcje w obsłudze klienta, która zostanie zastąpiona przez sztuczną inteligencję w przyszłości.
Deutsche Bank wypłaca 75 milionów dolarów za sprawę powiązaną z Epsteinem
Bank ułatwiał finansowanie handlu ludźmi z wykorzystaniem seksualnym. Został oskarżony o czerpanie zysków kosztem przestrzegania prawa. Oddzielna sprawa toczy się w stosunku do amerykańskiego giganta bankowości, JP Morgan.
Rebelia Grupy Wagnera
Yevgeny Prigozhin krytykował ministra obrony Sergeya Shoigu, obwiniając go za brak amunicji i poniesione straty w ludziach. Rebelia, która trwała krócej niż 24 godziny, rozpoczęła się w mieście Rostov. Lider Grupy Wagnera oświadczył, że przejęli miasto. Następnie grupa ruszyła na północ autostradą M4, gdzie rosyjskie helikoptery otworzyły ogień do pojazdów poruszających się w kierunku Moskwy. Prigozhin wspomniał o zestrzeleniu 6 helikopterów. Niecałe 3 godziny drogi od Moskwy osiągnięto porozumienie za pośrednictwem Łukaszenki.
Yevgeny Prigozhin ginie w wypadku
2 miesiące po rebelii grupy Wagnera Yevgeny Prigozhin ginie w wypadku lotniczym. Wall Street Journal donosił, że prawdopodobnie przyczyną wypadku był wybuch bomby na pokładzie samolotu.
Raty kredytów znacznie wzrastają, Jeremy Hunt wydłuża proces przejmowania nieruchomości do 12 miesięcy
Niedługo po podwyższeniu stopy referencyjnej przez Bank Anglii do 5%, banki zgodziły się na 12-miesięczną przerwę przed rozpoczęciem procedury przejęcia nieruchomości. Kryzys najbardziej dotknął osoby, które mają wysoki poziom kredytu, zaciągniętego na historycznie niskim oprocentowaniu (między 2020 a 2021 można było otrzymać 1%-2%), a które jednocześnie zbliżały się do terminu refinansowania.
Protesty i zamieszki we Francji wybuchły po tym, jak 27 czerwca policjant zastrzelił 17-letniego Nahela Merzouka
Po opublikowaniu nagrania zdarzenia doszło do zamieszek, w których spalono ponad 5,000 samochodów i 10,000 śmietników. Ponad 1,000 budynków zostało podpalonych lub uszkodzonych, a także okradziono i zniszczono 250 posterunków policji. Ponadto ponad 700 policjantów zostało rannych.
Kenia poszukuje kredytu na spłatę zobowiązań
Płatność za międzynarodowy dług z Chin wzrosła do 10 miliardów dolarów rocznie, podczas gdy koszt obsługi euroobligacji dla Kenii wynosi 2 miliardy dolarów rocznie. Kraj, który boryka się z problemem spłaty obecnego zadłużenia, szuka pomocy w dolarach. Jednak wyższe odsetki i wzmacniający się dolar oznaczają ciągle rosnący koszt prowadzenia zadłużenia, który już wzrósł z 59.5% w roku 2021-2022 do 63.5% w odniesieniu do całkowitych dochodów państwa.
Były CEO firmy Celsius aresztowany
Alex Mashinsky, został aresztowany w lipcu pod zarzutem manipulacji rynkiem i oszustwa.
BlackRock ETF na bitcoin
Hype wokół Bitcoina powraca z końcem roku, gdy pojawiły się informacje o potencjalnym ETF BlackRock. Cena w październiku zbliża się do 30 000 dolarów.
Odsłona Tesla Cybertruck i Optimus 2 generacji
Elon Musk odsłania długo wyczekiwany model samochodu Tesla Cybertruck oraz prezentuje znaczny postęp w drugiej generacji robota o nazwie Optimus, nawiązującej do Optimusa Prima z Transformersów. Oto kilka faktów:
- 19 sierpnia 2021 roku, podczas firmowego dnia AI, Elon Musk po raz pierwszy wspomniał, że Tesla rozpoczęła prace nad robotem przypominającym człowieka.
- W czerwcu 2022 roku pierwszy prototyp Optimusa został przedstawiony światu, co wywołało duże zainteresowanie i oczekiwania co do możliwości tego robota.
- We wrześniu 2023 roku Optimus może wykonywać nowe aktywności, takie jak sortowanie bloczków względem ich kolorów, oraz potrafi świadomie odnaleźć swoje ręce i nogi w otoczeniu, co stanowi istotny postęp w jego funkcjonalności.
- W grudniu 2023 roku została przedstawiona druga generacja robota, która charakteryzuje się znacznymi usprawnieniami w ruchach ręki oraz nowymi funkcjami, takimi jak ostrożne obchodzenie się z delikatnymi przedmiotami, na przykład jajkiem.
Apple Vision Pro
W czerwcu Apple zaprezentował swój nowy produkt o nazwie Apple Vision Pro.
Chat GPT (Chat Generative Pre-trained Transformer) i boom na AI
Z początkiem nowego roku 2023 Chat GPT miał już ponad 100 milionów użytkowników, a jego wartość wzrosła do 29 miliardów dolarów. Chat GPT zapoczątkował boom sztucznej inteligencji w 2023 roku.
Atak Hamasu na Izrael
Atak rozpoczął się rankiem 7 października, kiedy to Hamas wystrzelił tysiące rakiet i wysłał setki żołnierzy na terytorium Izraela, zabijając około 1,200 osób, głównie cywilów (w tym 36 dzieci). Pojawiły się liczne raporty brutalnych morderstw, w tym odcinania głów, gwałtów oraz okrucieństw ze strony napastników. W odwecie Izrael wypowiedział wojnę Hamasowi, odciął strefę Gazy od dostaw prądu, gazu, wody i jedzenia oraz powołał 300,000 rezerwistów.
Do końca 2023 roku zginęło 29,954 Palestyńczyków, w tym między 6,000 a 12,000 żołnierzy, ponadto 12,300 dzieci oraz 7,000 kobiet. Dodatkowo, 70% domów mieszkalnych w strefie Gazy zostało zniszczonych lub uszkodzonych.
Problemy ekonomiczne Chin
Chiny borykają się z szeregiem problemów ekonomicznych, oto kilka kluczowych kwestii:
- Populacja Chin spada drugi rok z rzędu. W 2023 roku kraj zanotował spadek liczby ludności o 2,08 miliona.
- W czerwcu 2023 roku stopa bezrobocia wśród młodych w wieku od 16 do 24 lat sięgała aż 21,3%. Jednakże do grudnia ten odsetek spadł do 14,9%.
- Około 60–80 milionów mieszkań w Chinach jest pustych. Dodatkowo, kolejne 20 milionów nie zostało ukończonych, a główni deweloperzy w Chinach mają trudności z obsługą długu lub ledwo go spłacają.
- Napięcia ze światem zachodnim ograniczają napływ znaczącego kapitału inwestycyjnego do chińskiej gospodarki.
Powody tego stanu rzeczy są różnorodne, obejmują napięcia związane z Tajwanem, współpracę z Rosją w kontekście wojny na Ukrainie oraz rywalizację z USA o pozycję największej i najbardziej zaawansowanej gospodarki świata.
Indie przed Chinami
W kwietniu Indie wyprzedziły Chiny jako najbardziej zaludniony kraj na świecie, osiągając liczbę ludności wynoszącą 1,44 miliarda osób, podczas gdy Chiny pozostawały na poziomie 1,43 miliarda ludności.
Napięte relacje pomiędzy USA a Chinami
W 2023 roku relacje między USA a Chinami były napięte. W ciągu roku doszło do wielu nieporozumień. Wśród nich:
- Incydent z chińskim balonem szpiegowskim na terenie USA.
- Polityka Chin wobec Tajwanu i llczne ćwiczenia wojenne wokół tajwańskich granic.
- Rosnąca rywalizacja militarna między USA a Chinami.
- Odcinanie Chin od zaawansowanych półprzewodników, takich jak Nvidia A100 czy H100.
Neuralink otrzymuje zgodę na wszczepianie chipów do mózgu człowieka
Jest to kamień milowy dla Elona Muska, który nie przestaje zaskakiwać swoją listą osiągnięć. Cel brzmi jak z filmu science fiction. Wizja Elona po zainstalowaniu półprzewodnika w mózgu prowadzi do świata, w którym jedynie myślami będziemy mogli pisać SMS-y, odbierać telefony czy nawet grać w gry komputerowe.
Microsoft kupił firmę Blizzard za rekordową kwotę 68,7 miliarda dolarów
13 października transakcja została zakończona, a Blizzard oficjalnie stał się własnością firmy Microsoft. Jest to największy w historii zakup producenta gier pod względem wartości.
Sam Bankman-Fried winny
Sam Bankman-Fried został uznany winnym we wszystkich siedmiu stawianych mu zarzutach przez ławę przysięgłych. Maksymalna kara, jaką może ponieść, to 115 lat więzienia.
Żegnaj, Charlie Munger
"Od niedopałków do kupowania bardzo dobrych firm w rozsądnej cenie."
Charlie Munger był prawą ręką Warrena Buffetta, a to on zmienił jego spojrzenie na inwestowanie w firmy na zawsze. Warren po szkole Benjamina Grahama szukał firmy wartej 1 dolara (przysłowiowego niedopałka), która obecnie sprzedawała się za 0,75 centa (czyli za mniej niż jej prawdziwa wartość), aby zarobić 0,25 centa.
Charlie przekonał go, że lepiej jest kupić dobrą firmę warta 1 funta i zapłacić za nią (więcej) 1,25 funta, po to, aby po 10 latach firma była warta 15 funtów. Tak oto narodziła się nowa strategia firmy Berkshire Hathaway, która do dziś nie ma sobie równych.
Charlie, w chwili, kiedy zmarł 28 listopada 2023 roku, miał 99 lat. Był jednym z moich osobistych bohaterów. Dziękuję za wszystko, Charlie – spoczywaj w spokoju. Oto kilka jego cytatów:
“There is no better teacher than history in determining the future... There are answers worth billions of dollars in 30$ history book.”
“It takes character to sit with all that cash and to do nothing. I didn’t get to be where I am by going after mediocre opportunities.”
“I constantly see people rise in life who are not the smartest, sometimes not even the most diligent, but they are learning machines. They go to bed every night a little wiser than they were when they got up and boy does that help, particularly when you have a long run ahead of you.”
“Live within your income and save so that you can invest. Learn what you need to learn.”
“If something is too hard, we move on to something else. What could be simpler than that?”
“It's the work on your desk. Do well with what you already have and more will come in.”
“We both (Charlie Munger and Warren Buffett) insist on a lot of time being available almost every day to just sit and think. That is very uncommon in American business. We read and think.”
“Take a simple idea and take it seriously.”
“Understanding both the power of compound interest and the difficulty of getting it is the heart and soul of understanding a lot of things.”
“It’s so simple. You spend less than you earn. Invest shrewdly, and avoid toxic people and toxic activities, and try and keep learning all your life, et cetera et cetera. And do a lot of deferred gratification because you prefer life that way. And if you do all those things you are almost certain to succeed. And if you don’t, you’re going to need a lot of luck.”
“How to find a good spouse? The best single way is to deserve a good spouse . . . To get what you want, you have to deserve what you want.”
“There is only three ways a smart person can go broke: liquor, ladies and leverage.”
“There are huge advantages for an individual to get into a position where you make a few great investments and just sit on your ass: You are paying less to brokers. You are listening to less nonsense. And if it works, the governmental tax system gives you an extra 1, 2 or 3 percentage points per annum compounded.”
“In my whole life, I have known no wise people (over a broad subject matter area) who didn’t read all the time — none, zero. You’d be amazed at how much Warren reads — and at how much I read. My children laugh at me. They think I’m a book with a couple of legs sticking out.”
